Napisane: .

dr hab. Urszula Bartnikowska, prof. UWM

 

Zainteresowania badawcze: funkcjonowanie osoby z uszkodzonym słuchem w rodzinie i szerszym środowisku społecznym, kultura Głuchych, członkowie rodzin osób z niepełnosprawnością, dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie (również adopcyjnej i zastępczej), alternatywne sposoby porozumiewania się (w tym szczególnie polski język migowy – PJM), znaczenie więzi oraz wczesnych doświadczeń (ze szczególnym uwzględnieniem traumatycznych) dla rozwoju i funkcjonowania dziecka. Zwolenniczka alternatywnych form edukacji, związana z grupą Edukacja Domowa Warmia i Mazury (realizującą różnorodne projekty m.in. „Mistrzowie Kodowania”, „Szkoła z Klasą 2.0”), konsultant Narodowej Sieci Leczenia Stresu Traumatycznego Dzieci i Młodzieży, opiekun Koła Naukowego Pedagogów Specjalnych.

Wybrane publikacje:

Monografie:

·Urszula Bartnikowska „Małżeństwa mieszane (osoba z uszkodzonym słuchem – osoba słysząca)”, wyd. Impuls, Kraków 2004

·Urszula Bartnikowska, Agnieszka Żyta „Żyjąc z niepełnosprawnością. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość” (współautor Agnieszka Żyta), wyd. AKAPIT, Toruń 2007

·Urszula Bartnikowska „Sytuacja społeczna i rodzinna słyszących dzieci niesłyszących rodziców”, wyd. AKAPIT, Toruń 2010

·Urszula Bartnikowska, Katarzyna Ćwirynkało Rodziny adopcyjne i zastępcze dziecka z niepełnosprawnością”, wyd. Impuls, Kraków 2013, współautor: K. Ćwirynkało

·Red. Urszula Bartnikowska, Czesław Kosakowski, Amadeusz Krause „Współczesne problemy pedagogiki specjalnej”, wyd. UWM, Olsztyn 2008

·Red. Beata Antoszewska, Urszula Bartnikowska, Katarzyna Ćwirynkało „Porozmawiajmy o starości” wyd. UWM, Olsztyn

Artykuły:

·„Uszkodzenie słuchu, jego następstwa i wpływ na funkcjonowanie człowieka” [w:] Wielowymiarowość edukacji osób z niepełnosprawnością, red. Cz. Kosakowski, ks. C. Rogowski, wyd. UWM, Olsztyn, 2005

·„Dzieci małżeństw mieszanych (osoba z uszkodzonym słuchem i słysząca) – szanse i zagrożenia rozwoju” [w:] Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w ekosystemie, red. W. Pilecka, A. Ozga, P. Kurtek, wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2005

·„Wyznaczniki normalizacji życia osób z uszkodzonym słuchem” [w:] Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych, red. Cz. Kosakowski, A. Krause, wyd. UWM, Olsztyn 2005, s. 142-147

·„Wirtualny świat Internetu – nowa jakość życia niepełnosprawnych” [w:] Dyskursy pedagogiki specjalnej. Pomiędzy teorią i praktyką, red. Cz. Kosakowski, A. Krause, S. Przybyliński, wyd. UWM, Olsztyn 2006, s. 257-264;

·„Nauczyciel szkoły masowej wobec odmienności rodzica (z perspektywy niesłyszących rodziców i ich słyszących dzieci” [w:] Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu, red. B. Jachimczak, B. Olszewska, D. Podgórska – Jachnik, wyd. Satori, Łódź 2007, s. 147-151

·„Organizacje pozarządowe tworzone z inicjatywy rodzin osób niepełnosprawnych a system rehabilitacji w małych miastach” [w:] Dyskursy pedagogiki specjalnej. Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego, red. Cz. Kosakowski, A. Krause, A. Żyta, wyd. UWM, Olsztyn 2007, s. 345-350

·System językowo – migowy w ocenie osoby niesłyszącej „kulturowo” [w:] Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Socjopedagogiczne aspekty rehabilitacji osób niepełnosprawnych, tom III, red. Teresa  Żółkowska, Marcin Wlazło, wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2008, 581-587

·„Słyszące dziecko rodziców głuchych – inność nieistniejąca czy niedostrzegana?” [w:] Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu. Wyzwania praktyki, red. I. Chrzanowska, B. Jachimczak, wyd. Satori, Łódź 2008, s. 292-300

·„Znaczenie języka migowego w życiu rodzin osób niesłyszących” [w:] Język migowy w XXI wieku na świecie i w Polsce, red. I. Grzesiak, wyd. Fundacja na Rzecz Osób Głuchych i Języka Migowego, Stowarzyszenie Rehabilitacji i Pomocy Osobom z Wadą Słuchu „Pokonać ciszę”, Olsztyn, 2008, s. 76-94,

·„Głusi rodzice w oczach swych słyszących dzieci” [w:] Pedagogika specjalna. Różne poszukiwania – wspólna misja, wyd. APS, Warszawa 2009, s. 350-358

·„Świadomość przynależności do społeczności Głuchych w wypowiedziach osób z wadą słuchu” [w:] Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Wielowymiarowość edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością, t. IV, red. T. Żółkowska, I. Ramik-Mażewska, wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009, s. 301-308

·„Poczucie tożsamości kulturowej Głuchych – tendencje izolacyjne czy szansa na integrację?” [w:] Naukowe forum pedagogów. Obszary społecznej marginalizacji – niepełnosprawność, red. Joanna Rutkowiak, Amadeusz Krause, wyd. OSW, Olsztyn 2009, s. 83-94

·„Osoby niesłyszące w związkach małżeńskich” (współautorka Małgorzata Mickiewicz) [w:] Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością, red. Cz. Kosakowski, A. Krause, M. Wójcik, wyd. Akapit, Toruń 2009, s. 232-237

·„Sposoby kształtowania poczucia własnej wartości u dzieci i młodzieży z wadą słuchu” [w:] Edukacja i rehabilitacja osób z wadą słuchu – wyzwania współczesności. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji, red. M. Wójcik, wyd. AKAPIT, Toruń 2010, s. 21-30

·„Przemiany w postrzeganiu osób z uszkodzonym słuchem i ich wpływ na obraz współczesnej surdopedagogiki” [w:] Pedagogika specjalna – tak wiele pozostaje dla nas tajemnicą, red. S. Przybyliński, wyd. UWM, Olsztyn 2010, s. 47-54

·„Możliwości samorealizacji osób z uszkodzonym słuchem w obrębie Kultury Głuchych” [w:] Wychowanie na co Dzień, nr 7-8, 2010, s. 44-48

·„Głusi – mniejszość językowa, kulturowa, pogranicze…, czyli społeczny kontekst badania zjawisk związanych z uszkodzeniem słuchu” [w:] Niepełnosprawność. Półrocznik naukowy, nr 4, 2010, s. 27-41, ISSN 2080-9476

·„Various Ways of Language Development In Hearing Impaired Children – The Case of Polish Institutions” [w:] Facets of the Disability, red. B. Ostapiuk, K. Żółkowska, T. Żółkowska, wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011, s. 291-299

·„Zamiana ról w rodzinach mieszanych (głusi i słyszący)” [w:] Społeczno-pedagogiczne konteksty niepełnosprawności, red. T. Żółkowska, wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011, s. 219-230

·„Stygmat rodzinny słyszących dzieci niesłyszących rodziców” [w:] Niepełnosprawność, nr 6, 2011, s. 88-100

·Głusi – mniejszość żyjąca na swoistym pograniczu, czyli społeczny kontekst funkcjonowania niesłyszących” [w:] Uwarunkowania i kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej, red. B. Antoszewska, Cz. Kosakowski, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012, s. 90-100

·„Alternatywne formy komunikacji w rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością wielozakresową” [w:] Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością wielozakresową, red. K. Ćwirynkało, Cz. Kosakowski, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012, s. 67-85

·„Osoby z Płodowym Zespołem Alkoholowym (FAS – Fetal Alcohol Syndrome)” [w:] Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością wielozakresową, red. K. Ćwirynkało, Cz. Kosakowski, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012, s. 313-324

·„Dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie adopcyjnej i zastępczej. Część I – zetknięcie się z niepełnosprawnością dziecka, analiza decyzji” (współautorka K. Ćwirynkało) [w:] Kwartalnik „Szkice Humanistyczne”, 2012, t. XII, nr 2 (vol. 28), s. 197-216

·„Posiniaczony mózg” – przyczyny, objawy i leczenie traumy wczesnodziecięcej u dzieci niepełnosprawnych [w:] Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2012, nr 4(18), s. 35-52

·„Dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie adopcyjnej i zastępczej. Część II – jakość funkcjonowania rodzin” (Disabled children in adoptive and foster families. Part 2. The quality of family functioning) Kwartalnik „Szkice Humanistyczne” t. XII, nr 4 (vol. 30) 2012, s. 199-216, współautor: Katarzyna Ćwirynkało

·„W świecie dziecka z niepełnosprawnością– być ofiarą przemocy i zaniedbania” [w:] Kwartalnik „Szkice Humanistyczne” t. XIII, nr 1 (vol. 31) 2013, s. 77-88, współautor: Katarzyna Ćwirynkało

·„Zerwane więzi – dziecko z syndromem RAD – nowy obszar działań pedagogów (specjalnych)” [w:] Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2013 nr 1(19), s. 21-37

·„Sposób porozumiewania się a miejsce osoby z uszkodzonym słuchem w zarezerwowanej przestrzeni społecznej” [w:] Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Z. Gajdzica (red.), wyd. Impuls, Kraków 2013, ISBN: 978-83-7850-173-2, s. 271-283

·„Dziecko z uszkodzonym słuchem w rodzinie zastępczej – studium przypadku” [w:] Wychowanie na co Dzień, 2013, nr 1-2 (232-233), s. 3-8

·„Relacje z rodzeństwem dzieci niepełnosprawnych w rodzinach adopcyjnych i zastępczych” [w:] Kwartalnik Pedagogiczny, nr 3 2012 (druk 2013), s. 163-178, współautor: K. Ćwirynkało

·„Zranione dziecko – czy wystarczy tylko je kochać? Perspektywa rodzin adopcyjnych i zastępczych” [w:] Świat rodziny. Perspektywa interdyscyplinarna. Wobec wyzwań i zagrożeń, red. J.M. Garbula, A. Zakrzewska, W. Sawczuk, wyd. A. Marszałek, Trouń 2013, s. 11-25

·„Humor Głuchych jako czynnik integrujący społeczność”, Opuscula Sociologica 2013 nr, 1, 61-74

·„Adaptacja do rodzicielstwa adopcyjnego/zastępczego dziecka z niepełnosprawnością”, Studia nad Rodziną, nr 1/2013, s. 251-274 (współautor: Katarzyna Ćwirynkało)

·„Niepełnosprawność a macierzyństwo – możliwości i bariery. Studium fenomenograficzne samotnych matek z niepełnosprawnością intelektualną”, Studia nad Rodziną, nr 2/2013 " (współautorki: Anna Chyła, Katarzyna Ćwirynkało)

·„Przemoc wobec dzieci niepełnosprawnych w różnych środowiskach ich bytowania: przegląd badań” [w:] Annal of Diagnostic Paediatric Pathology, 17, nr 3-4, 2013, s. 63-68 (współautorka Katarzyna Ćwirynkało)

·„Dysocjacja – terra incognita? Od adaptacji do patologii. Zaburzenia dysocjacyjne u dzieci po traumach” [w:] Annal of Diagnostic Paediatric Pathology, 17, nr 3-4, 2013, s. 103-130 (współautorzy: Leszek Drozdowski, Joanna Helios, Wioletta Jedlecka, Grażyna Lewko, Hanna Dufner)

·„Adaptacja do rodzicielstwa adopcyjnego i zastępczego dziecka z niepełnosprawnością”, „Studia nad Rodziną” 2013, nr 32, s. 251-274, (współautorka Katarzyna Ćwirynkało), 6 pkt

·„Przemiany w postrzeganiu osób z uszkodzonym słuchem” [w:] Tradycja, teraźniejszość i perspektywy w polskiej surdopedagogice” red. K. Bieńkowska, Katarzyna Wereszka, wyd. Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Warszawa 2014, s. 69-76

·„Wsparcie społeczne udzielane rodzinom adopcyjnym i zastępczym wychowującym dziecko z niepełnosprawnością [w:] red. S. Wrona, J. Rotterrmund, Praca na rzecz osób niepełnosprawnych, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2013, s. 91-102, (współautorka Katarzyna Ćwirynkało)

·„Wolność, jako główna kategoria opisu wieku senioralnego – studium przypadku” [w:] red. B. Antoszewska, U. Bartnikowska, K. Ćwirynkało, Porozmawiajmy o starości…, wyd. UWM, Olsztyn, s. 177-188, (współautorka Beata Antoszewska)

·„Kobiety z niepełnosprawnością intelektualną w roli matki – perspektywa zagrożeń”, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej”, nr 13, 2014, (współautorki: Anna Chyła, Katarzyna Ćwirynkało)

·„Wsparcie społeczne z perspektywy ojców z niepełnosprawnością”, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej”, nr 13, 2014, s. 120-134, (współautorka Katarzyna Ćwirynkało)

·"Tworzenie rodziny wspierającej osierocone dziecko z niepełnosprawnością”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica III, nr 153, s. 36-46, 2014, (współautorka Katarzyna Ćwirynkało).

·„Edukacja i rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością wychowywanych w rodzinach adopcyjnych i zastępczych”, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 2, 2014, s. 31-46, współautorka: Katarzyna Ćwirynkało

·„Wizerunek własnego ojca w narracjach niepełnosprawnych mężczyzn – powielenie czy odrzucenie wzorca”, „Wychowanie na co Dzień”, 2014, nr 7-8, s. 33-38, współautorka: Katarzyna Ćwirynkało

·„Satysfakcja rodzicielska ojców z niepełnosprawnością” [w:] Kultura i Wychowanie 2014, nr 8 (współautorka: Katarzyna Ćwirynkało), s. 106-118.

·„Death as Perceived by Adult Children Caring for Aging Parents” [w:] Challenges of the current medicine Vol 3, red. Krajewska-Kułak E., Kułak W., Łukaszuk C., Lewko J., Sarnacka E., współautorki: Beata Antoszewska, Katarzyna Ćwirynkało, 2014, s. 75-89

·„Wyzwania współczesnego ojcostwa w relacjach niepełnosprawnych mężczyzn” [w:] Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością. T. 3.1, red. G. Gunia, D. Baraniewicz, 2014   s. 105-114

·„Początki związków z partnerami we wspomnieniach niepełnosprawnych mężczyzn” [w:] Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością. T. 3.1, red. G. Gunia, D. Baraniewicz, 2014   s. 115-126.