W dniu 4 listopada 2025 roku w ramach realizacji projektu „Globalne odpowiedzialne przywództwo UE: zmiany klimatu, ochrona środowiska i pomoc humanitarna” (EU_LEAD), realizowanego przy wsparciu programu Erasmus+ w ramach akcji Jean Monnet, w którym uczestniczy dr hab. Teresa Astramowicz-Leyk, prof. UWM odbył się wykład publiczny Ołeksandra Plodystyia – ukraińskiego dyplomaty, Konsula Ukrainy w Gdańsku, poświęcony tematyce: „Pomoc konsularna dla uchodźców z Ukrainy po 24 lutego 2022 roku”.

Na przykładzie własnego okręgu konsularnego prelegent omówił dwa główne zagadnienia:

1. W jaki sposób Rzeczpospolita Polska pomagała i pomaga Ukraińcom w Polsce od lutego 2022 roku?
2. W jaki sposób Rzeczpospolita Polska wspierała i wspiera Ukraińców na Ukrainie od lutego 2022 roku?

Na początku pełnoskalowej inwazji RP szybko przyjęła trzy ustawy mające na celu wsparcie obywateli Ukrainy, obejmujące:

1. Dostęp do rynku pracy;
2. Dostęp do świadczeń zdrowotnych;
3. Świadczenia kompensacyjne (dla dzieci, w zakresie najmu mieszkań itp.).

Do udzielania pomocy Ukraińcom włączyli się nie tylko przedstawiciele polskich władz, społeczeństwa i biznesu, lecz także Ukraińcy mieszkający w Gdańsku jeszcze przed wojną. Konsul podkreślił, że było to wsparcie bezprecedensowe, które położyło fundamenty pod dzisiejszą współpracę ukraińsko-polską. W tym czasie miało ono wielowymiarowy charakter: polityczne wsparcie Ukrainy na arenie międzynarodowej przez polską elitę polityczną; udostępnianie bezpłatnego zakwaterowania dla potrzebujących Ukraińców – tylko do Gdańska przybyło 60 tys. uchodźców, podczas gdy liczba mieszkańców miasta wynosiła 450 tys.; zapewnienie schronienia dla ukraińskich sierot – około tysiąca dzieci z regionów Kijowa, Zaporoża i innych miast trafiło do województwa pomorskiego.

Do Przemyśla kursował specjalny pociąg, który bezpłatnie przewoził ukraińskich uchodźców do Gdańska, zapewniając wykwalifikowany personel posługujący się językiem ukraińskim (psychologowie, pracownicy socjalni itp.). Polska społeczność angażowała się również w udzielanie pomocy humanitarnej. W Gdańsku powstał humanitarny hub, który pomagał Ukraińcom znaleźć mieszkanie, pracę, żywność oraz uzyskać poradę prawną. Pomoc humanitarna kierowana była także na Ukrainę – w tym samochody medyczne i pożarnicze oraz sprzęt do odbudowy systemów energetycznych, co miało kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa ludności w czasie rosyjskiej agresji.

Szczególną rolę w tym trudnym okresie odegrało Konsulatu Ukrainy w Gdańsku, które, według słów Ołeksandra Płodystego, poszukiwało niestandardowych rozwiązań dla niestandardowych problemów. Z inicjatywy pracowników konsulatu powstał punkt pomocy, w tym pomoc humanitarna. Do wsparcia humanitarnego włączyły się także przedstawicielstwa organizacji międzynarodowych w Polsce, przede wszystkim UNICEF i USAID.

Zrealizowano wiele projektów integracyjnych, obejmujących: zajęcia dla dzieci, bezpłatną pomoc prawną, wsparcie edukacyjne, akcję „Węzełki zwycięstwa”, liczne działania na rzecz jeńców wojennych, nadawanie toponimów na znak solidarności z Ukrainą (np. w Gdyni powstał Plac Wolnej Ukrainy) i inne. Obecnie władze Gdańska pracują nad projektem odbudowy powojennego Mariupola.

Konsul zwrócił również uwagę na współczesne wyzwania w zakresie współpracy humanitarnej, które w dużej mierze wynikają ze zmiany nastrojów społecznych w Polsce wobec ukraińskich uchodźców. Przyczynami są m.in. zmęczenie wojną oraz wyczerpanie zasobów. Pomoc nadal jest udzielana, choć w nieco mniejszym zakresie, ponieważ głównym celem działań jest doprowadzenie uchodźców do samodzielności. Do pewnego stopnia Polsce się to udaje. Ołeksander Plodystyi podkreślił, że relacje ukraińsko-polskie są „skazane” na rozwój, gdyż leży to w interesie obu narodów. W wydarzeniu wzięło udział ponad 70 studentów i wykładowców, którzy na zakończenie uczestniczyli w dyskusji. Zespół projektu EU_LEAD wyraził wdzięczność wszystkim uczestnikom za ciekawą debatę i wymianę poglądów, a także Centrum Mentoringu za profesjonalną współpracę przy realizacji projektu.

Spotkanie odbyło się w przestrzeni studenckiej „L.I.S.” (Learning Inspiring Space) – nowoczesnej lokalizacji do nauki, komunikacji i rozwoju młodzieży oraz środowiska akademickiego, otwartej dzięki wsparciu Jakoba Dahlhoffa, dyrektora generalnego MatchOffice Ukraina, oraz firmy Service Ukraine LLC.

Szczegółowe informacje o projekcie dostępne są pod adresem: https://lpnu.ua/eu-lead